In de aanloop naar de VBS-verkiezingen van 20 april dienden zich twee boeiende kandidaten aan met een eigen profiel, die elk hun verdiensten hebben: dr. Stan Politis en dr. Marianne Michel. De Specialist stelde hen voor in zijn jongste twee edities. In de laatste rechte lijn stijgt de kieskoorts blijkbaar aanzienlijk, wat – mee door een artikel elders in de medische pers – de campagne dreigt te doen ontaarden in een moddergevecht. En dat kan niet de bedoeling zijn.

Van beide kampen gaan dan ook stemmen op om de toon te milderen in het belang van het VBS en alle artsen-specialisten. Het huidige klimaat is immers ontluisterend voor het VBS.

Een faire strijd is aangewezen tussen Stan Politis, huidig penningmeester, Bvas-lid met flink wat wetenschappelijke bagage enerzijds. Hij profileert zich als iemand die enkele grondige vernieuwingen wil doorvoeren. Met twee kernthema’s trekt hij naar de VBS-verkiezingen: een bestuurlijke sanering op headquarters en de processen (zowat onzichtbaar maar noodzakelijk); en terug de focus leggen op de extramurale sector. 

Daarnaast positioneert zich Franstalig kinderarts Marianne Michel, huidig VBS-vicevoorzitter. Zij pleit er – ook als Bvas-lid - onder meer voor om de VBS-actie te onderscheiden van de syndicale actie. “Aan het hoofd van het bestuursorgaan willen we mensen die geen belangenconflict hebben met de visie en opdrachten van het VBS en we willen een zeker taalkundig evenwicht.”

Diverse spanningsvelden

De spanning in artsenverenigingen tussen hun respectieve ‘wetenschappelijke’ en ‘syndicalistische’ vleugel is niet nieuw. Kijk wat de voormalige WVVH (huidig Domus Medica/AADM) sinds zowat twee decennia meemaakte bij de huisartsen.

Tot zover een eerste spanningsveld.

We moeten de conflictueuze verhouding ook plaatsen in een nerveuze context waarin de meeste specialisten zich steeds meer onder druk gezet voelen door maatschappelijke ontwikkelingen en de toenemende pressie om de sector te hervormen. De jongere artsengeneratie legt daar fors andere klemtonen dan die van haar voorgangers. Toch is ze daarom niet minder sterk betrokken bij de beroepsverdediging, wat blijkt uit de stevige groei van het electoraat bij de jongste medische verkiezingen. Een gegeven dat de syndicaten er wellicht ook toe aanzet om meer gewicht in de schaal te werpen bij het VBS.

Niet helemaal los daarvan staat het stagnerende aantal VBS-leden, gelinkt aan de financiële situatie van het Verbond der Belgische Beroepsverenigingen van artsen-specialisten. Ook dat is voer voor conflictstof.  Het verlies bedraagt 160.000 euro, heet het in het ene kamp. Vooral wegens de mindere inkomsten doordat meer leden afvloeien. “De ‘ouderen’ gaan op pensioen en de jongeren haken niet aan”, luidt het. 

Een stelling die dan weer formeel wordt ontkend door secretaris-generaal dr. Claeys: “Volgens de laatste update is het boekhoudkundig tekort 9.384 euro na inbreng van de bedrijfsresultaten”, beweert hij. Het tekort van 160.000 euro zou “niet zijn goedgekeurd door het dagelijks bestuur noch door het Bestuursorgaan.” Hij toont zich tevens kritisch voor de inzet van -dure- consultants. De tijd moet uitwijzen wie het hier bij het rechte eind heeft. 

Overigens hoeft dit tekort – als daar al sprake van is – niet alarmerend te zijn en kan het worden rechtgetrokken “door het VBS actief op het terrein kenbaar te maken en de beroepsverenigingen meer te betrekken”, denkt dr. Marc Brosens, betrokken bij de campagne van dr. Politis. “Zo zullen we deze trends ombuigen. De balans op zich is zeker niet catastrofaal als we rekening houden met de opbrengsten van het geld dat uitstaat, maar het moet niet te lang duren natuurlijk.”

Mainstream

Dr. Claeys vindt het jammer dat hij “in dit onfrisse proces betrokken wordt zonder het te willen. Omdat ik de mainstream houding verdedig, word ik plots een tegenstander. Ik heb immers nooit ontkend dat ik de taken binnen het VBS-bestuur verdeeld zie onder drie gelijkwaardige taken met niet noodzakelijk dezelfde standpunten. In mijn model brengt de penningmeester orde op zaken voor de financiën en schuift zijn verantwoordelijkheid niet af op anderen. De voorzitter zorgt voor de goede gang van zaken bij het personeel en de vereniging. Beide zijn geen gemakkelijke opdrachten, ikzelf houd me vooral actief op het vlak van interprofessionele overleg en impact op onze dagelijkse werking als specialisten. Daarom heb ik mij bewust afzijdig gehouden zonder een mening te verspreiden op het werk dat anderen met veel enthousiasme invullen.” In dat triumviraat ziet huidig secretaris-generaal dr. Claeys een rol weggelegd voor dr. Michel: “Het bestuur verdient naast een chirurg/universitaire penningmeester, een chirurg secretaris-generaal -allebei Nederlandstalig- ook een voorzitter die als derde persoon een internistisch/pediatrische achtergrond heeft en tot de andere taalgemeenschap behoort, zoals dr. Marianne Michel.”

Een structuur die te verdedigen valt, maar net zo goed in vraag mag worden gesteld uiteraard. Net daarvoor dienen verkiezingen.

Perceptie

Als we de andere klok laten luiden, klinkt dat geluid als volgt: “Stan wordt maar al te graag voorgesteld als ‘de syndicalist’ en blijkbaar is het syndicaat ineens ‘te weren’. Men vergeet dat indien Stan verkozen zou worden, hij eerst en vooral ‘voorzitter van het VBS’ is en zijn contacten van het syndicaat zal gebruiken om het VBS vooruit te helpen. De andere partij vreest een putch van de syndicalisten. Het weze gezegd dat bijna alle vertegenwoordigers van de syndicaten in de commissies en beslissingsorganen van het Riziv en FOD actieve leden van het VBS zijn. Maar dat wordt niet zo gepercipieerd door sommige leden van het bestuur van het VBS.”

Verder heet het dat men altijd heeft willen vermijden om andere personen in een slecht daglicht te plaatsen. “De kritiek op het VBS is niet persoonlijk. Stan zou graag verkozen willen worden op basis van zijn kennis en inzet. Maar nu verzandt die boodschap in de modder die naar hem gesmeten wordt.”

Niet op de spits

Als er voor beide kampen één zaak als een paal boven water staat, dan wel deze: niemand wil de zaken op de spits drijven en hoe dan ook moeten de syndicaten en het VBS aan hetzelfde zeel blijven trekken. Huidig secretaris-generaal van het VBS, dokter Donald Claeys, verpakt zijn boodschap tot matiging als een ‘Paasboodschap, gericht aan alle specialisten van goede wil’. “Er komt helemaal geen conflict met de artsensyndicaten omdat onze rollen met bewaring van authenticiteit complementair moeten zijn en blijven. We hebben elkaar immers nodig.” 

In de termen van Marc Brosens heet dat: “We werken rustig naar 20 april toe in de hoop dat de rede het haalt op emotionaliteit.” Wellicht wordt de soep niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend.

Wie ook de verkiezingen wint, in beide gevallen zal de winnaar-voorzitter bruggen moeten bouwen tussen die twee posities. Dat beklemtonen zowel Donald Claeys als Marc Brosens.

Overigens: de kiezer heeft altijd gelijk. Afspraak op 20 april.

> Prof. dr. Stan Politis durft problemen te benoemen

> Dr. Marianne Michel: "VBS verdedigt als enige uitsluitend problemen specialisten."